Z pytaniem postawionym w tytule wpisu, często spotykamy się ze strony osób chcących przeprowadzić badania wody ze swojej studni. Odpowiedź nie zawsze jest jednoznaczna, niemniej można pokusić się o przedstawienie podstawowych zasad, które sprawią, że pobrana zgodnie z nimi próbka wody będzie reprezentatywna i pozwoli na ocenę jakości wody w studni.
Po pierwsze – kiedy? Pytanie to nie dotyczy pory roku czy doby, a raczej okresu jaki minął od zakończenia prac budowlanych studni oraz tego jaki zakres owe prace obejmowały. Bardzo często zdarza się, że wykonawca pomija ostatni, bardzo ważny element prac – dezynfekcję studni. Jej brak po zakończeniu prac studniarskich (odwiert, montaż rury osłonowej i filtra studziennego, obsypka filtra, płukanie, montaż pompy głębinowej z rurociągiem), powoduje, że wyniki badań mikrobiologicznych będą trudne w interpretacji, ze względu na niemożność wskazania przyczyny stwierdzonego zanieczyszczenia mikrobiologicznego. Podczas prac wiertniczych i montażowych nieuchronnie zanieczyszczona zostanie woda w warstwie wodonośnej, dlatego też dezynfekcja po zakończeniu wszystkich prac pozwala pozbyć się niechcianych bakterii. W innym przypadku powinniśmy odczekać kilka (2-4) miesięcy, zanim przystąpimy do pobierania próbek. Oczywiście, próbkę do badań chemicznych możemy pobrać już po pompowaniu wstępnym, prowadzonym zwykle przez wiertaczy.
Badania wody ze studni
Pierwsza ważna zasada jest więc następująca – próbkę do badań pobieramy dopiero wtedy, gdy studnia jest wyposażona w docelową armaturę oraz zdezynfekowana. Co zrobić, kiedy studnia jest przez dłuższy czas (co najmniej kilka miesięcy) nieużywana? Zanim pobierzemy próbki, należy ją mocno przepompować. Warto poświęcić kilka dni, aby uruchamiać pompę na 0,5-1,0 h każdego dnia, tak aby do badań pobrać próbkę reprezentującą wodę z warstwy wodonośnej, a nie słupa wody w otworze studziennym, który stagnował np. całą zimę.
Druga ważna zasada – unikamy pobierania próbek ze studni, które nie były dłuższy czas używane.
Jak wybrać punkt, z którego będziemy pobierać próbkę? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, jak wygląda przyłącze między studnią a domem. Zasadniczo, powinniśmy pobierać próbki możliwie blisko studni, tj. z pierwszego kranu (zaworu) za studnią. Zależy nam na tym aby zweryfikować jakość wody w warstwie wodonośnej i ograniczyć wpływ instalacji wodnej. Próbki do badań mikrobiologicznych, powinny być pobierane z kranu metalowego, który łatwo i bezpiecznie można zdezynfekować (np. poprzez opalenie). Należy unikać pobierania próbek mikrobiologicznych bezpośrednio z węży gumowych, rur z tworzywa, stanowiących wylot wody. Powyższe nie dotyczy próbek do badań chemicznych.
Próbki pobieramy z zaworu znajdującego się możliwie blisko studni, wykonanego z metalu.
Czy i jak długo odpuszczać wodę przed pobraniem próbki? Z wyjątkiem specyficznych celów, zawsze powinniśmy przepłukać instalację i pozwolić na swobodny wypływ wody. Ilość odpuszczanej wody zależy od głębokości studni, długości przyłącza, obecności naczynia przeponowego lub hydroforu i in. Generalnie, należy przyjąć, że przed pobraniem próbki, woda powinna być pompowana od kilku do kilkudziesięciu minut. Czas ten należy wydłużyć jeśli w instalacji znajduje się naczynie przeponowe lub zbiornik hydroforu.
Spróbujmy podsumować:
- nowe odwierty należy zdezynfekować przed pobraniem próbek do badań mikrobiologicznych,
- próbki do badań chemicznych mogą być pobierane już po zakończeniu pompowania wstępnego,
- studnie, które nie były przez dłuższy okres użytkowane, należy przed pobraniem próbek przez kilka dni pompować,
- idealny punkt poboru próbek wody ze studni, powinien znajdować się możliwie blisko samej studni i być wykonany z metalu,
- przed pobraniem próbek, odpuszczamy wodę by zapewnić, że pobrane próbki wody reprezentują wodę z warstwy wodonośnej.
Zespół
www.aqlab.pl
