Wymagania dla laboratoriów badających wodę do spożycia

Jakość wody do spożycia powinna być regularnie kontrolowana poprzez wykonywanie badań wybranych parametrów z określoną częstotliwością w laboratoriach. Jednak nie w każdym laboratorium można takie badania wykonać. Kto może w Polsce badać próbki wody do spożycia, aby wyniki były uznawane przez Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne lub inne organy kontrolujące? Badania wody do spożycia to obszar regulowany prawnie. Zapisy w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków mówią, że badania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi mogą wykonywać laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań, zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną [1].

Kup badanie wody do spożycia

Na terenie Unii Europejskiej obowiązują stosowne Dyrektywy Rady regulujące jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [2] oraz wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi [3]. Przepisy te implementowane są przez kraje członkowskie i stanowią element prawa obowiązującego w każdym kraju Unii Europejskiej. W Polsce wymagania te reguluje ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków [1] oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [4].

Ustawodawca w Dyrektywie Rady zapisał wymagania dla laboratoriów, które badają wodę do spożycia. W Załączniku III mowa jest, że każde Państwo Członkowskie musi zapewnić, iż laboratorium, w którym analizowane są próbki wody do spożycia, posiada system kontroli jakości analiz, podlegający okresowemu sprawdzaniu przez osoby niezależne od danego laboratorium i zatwierdzone przez odpowiednie władze do tego celu [2].

W ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków zapisano, że udokumentowany system jakości laboratorium powinien być zgodny z wymaganiami zawartymi w aktualnym wydaniu normy PN-EN ISO/IEC 17025 [1]. Z zapisu tego wynika, że wodę do spożycia badać mogą laboratoria, które wdrożyły system zarządzania laboratorium oparty o wyżej wymienioną normę, nie ma konieczności akredytacji laboratorium, ale musi ono działać zgodnie z wymaganiami tej normy. Jak laboratorium może uzyskać zatwierdzenie, aby móc badać wodę do spożycia? Zgodnie z zapisami ustawy zatwierdzenie jest dokonywane każdego roku przez właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego [1].

Badania wody

Wymagania stawiane laboratoriom podejmujących się wykonywania badań wody do spożycia są wysokie, stąd nie każde laboratorium decyduje się na wnioskowanie o zatwierdzenie, zwłaszcza, gdy nie posiada akredytacji. Wdrożenie systemu zarządzania laboratorium zgodnie z wymaganiami aktualnego wydania normy PN-EN ISO/IEC 17025, jest czaso- i kosztochłonne. Podczas przeprowadzania weryfikacji/walidacji metod badawczych należy zwracać uwagę na wymagania stawiane metodom, wyznaczanie charakterystyk zgodnie z wymaganiami rozporządzenia [4] i definicjami tych charakterystyk. Laboratorium potrzebuje certyfikowanych próbkobiorów, którzy będą pobierali próbki wody do spożycia. Próbkobiorcy powinni pobierać te próbki według wymaganych rozporządzeniem metodyk. Zgłaszane parametry powinny być potwierdzone udziałem przynajmniej raz na dwa lata w badaniach biegłości u kompetentnego, czyli akredytowanego organizatora i uzyskaniem zadowalających wyników w tych badaniach dla każdego parametru, który znajduje się we wniosku. Laboratorium, po weryfikacji dokumentów i ewentualnej kontroli przez wyznaczonych pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej, uzyskuje zatwierdzenie na dany rok we wnioskowanym zakresie parametrów i jeśli chce badać wodę do spożycia w obszarze regulowanym prawnie, każdego roku jest zobowiązane powtarzać procedurę wnioskowania o zatwierdzenie. 

Bibliografia

1. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2001 nr 72, poz. 747 z późn. zm.)
2. Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 330/32 z 5.12.1998 z późn. zm.)
3. Dyrektywa Rady 2013/51/EURATOM z dnia 22 października 2013 r. określającą wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 296/12 z 07.11.2013)
4. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2017 poz. 2294)